เสียงเล็กๆของเกษตรกรรายย่อยจากไทย พม่าและเวียดนาม ส่งถึงผู้บริหารประเทศและประชาคมอาเซียน

แอ็คชั่นเอดอินเตอร์เนชั่นแนล และ เครือข่ายความมั่นคงด้านอาหารแห่งเอเชีย(สาขาภูมิภาคของเครือข่ายความมั่นคงด้านอาหารนานาชาติ) ร่วมกันจัดกิจกรรมการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ทางเกษตรกรรม เพื่อแบ่งปันความรู้และวิธีการทำเกษตรยั่งยืนในประเทศไทย เกษตรกรรายย่อยจากเวียดนาม พม่า และไทยมีโอกาสแลกเปลี่ยนข้อมูลการเกษตรแบบยั่งยืนที่ชุมชนแม่ทา จังหวัดเชียงใหม่ การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในครั้งนี้นำไปสู่การสัมมนา “เกษตรกรอาเซียนและความท้าทายเรื่องความเป็นธรรม” ที่กรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 29 กรกฎาคม ที่ผ่านมา ผู้เข้าร่วมสัมมนาประกอบไปด้วยเจ้าหน้าที่ระดับสูงของไทย องค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ เครือข่ายเกษตรกรรมทางเลือก สวนผักคนเมืองFolk Rice และ Asian partnership for the Development of Human Resources in Rural Asia  (AsiaDHRRA) ได้เข้าร่วมการสัมมนาผ่าน Skype ด้วย เครือข่ายที่เข้าร่วมตกลงที่จะทำงานในด้านเกษตรกรรมยั่งยืนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ร่วมกัน

นอกจากการแบ่งปันประสบการณ์การทำเกษตรฯแล้ว กลุ่มเกษตรกรรุ่นใหม่กว่ายี่สิบคน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นผู้หญิงได้เรียกร้องให้ภาครัฐหันมาให้ความสำคัญต่อเกษตรรายย่อยที่ทำเกษตรแบบยั่งยืนมากขึ้น ซึ่งเกษตรกรกลุ่มนี้ได้แสดงความวิตกกังวลเกี่ยวกับโอกาสที่ไม่เป็นธรรมในการเข้าไปมีส่วนร่วมต่อการตัดสินใจในระดับนโยบาย ในขณะที่บริษัทขนาดใหญ่มีโอกาสที่มากกว่าในการเข้าถึงผู้มีอำนาจตัดสินใจ นอกจากนั้นการขาดเงินทุนรวมไปถึงค่าใช้จ่ายด้านสารเคมีทางการเกษตรที่มีราคาสูงเป็นปัจจัยที่ผลักดันเกษตรกรตกอยู่ในภาวะหนี้สิน ทรัพยากรที่ดิน น้ำ และทรัพยากรธรรมชาติอื่นๆก็กำลังได้รับผลกระทบจากภาวะการขยายตัวของอุตสาหกรรมเกษตรขนาดใหญ่และการขยายเมือง

Nong Thi Hong เกษตรกรหญิงจากเวียดนามกล่าวว่า

 เราเผชิญความท้าทายมากมายเช่นการกว้านซื้อที่ดิน งานที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ในครอบครัวที่ผู้หญิงต้องรับผิดชอบ รวมไปถึงการอพยพเข้าเมืองของคนรุ่นใหม่ อาเซียนควรให้การสนับสนุนการรวมกลุ่มและการจัดตั้งสหกรณ์ให้กับกลุ่มเกษตรกรหญิงรายย่อยเพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว

Zin Mar Win เกษตรกรหญิงจากพม่ากล่าวว่า

 บริษัทนำเข้าสารเคมีทางด้านเกษตรต่างๆได้รับสิทธิพิเศษด้านเศรษฐกิจมากกว่าเกษตรกรรายย่อยที่อยู่ในภาวะหนี้สินเสียอีก เราต้องการการสนับสนุนจากรัฐบาลและประชาคมอาเซียนในการเรียนรู้และฝึกปฎิบัติการทำเกษตรแบบยั่งยืนที่เหมาะสมต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิได้

มัทนา อภัยมูล เกษตรกรหญิงจากประเทศไทยกล่าวว่า

 เราใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นและเทคโนโลยีต่างๆในการทำเกษตรยั่งยืน เพื่อลดภัยคุกคามที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (climate change) แต่เรายังต้องการการสนับสนุนจากรัฐบาลและประชาคมอาเซียนมากยิ่งขึ้นเพื่อขยายความสำเร็จของเรา

ข้อเรียกร้องที่กลุ่มมีต่อรัฐบาลของประเทศต่างๆ ได้แก่:

• ให้การสนับสนุนด้านนโยบายและงบประมาณแก่เกษตกรรายย่อยในการทำเกษตรยั่งยืน ได้แก่การวิจัยค้นคว้าและขยายแนวคิด เงินอุดหนุนสำหรับการผลิต การสนับสนุนด้านการตลาด และสิทธิพิเศษต่างๆสำหรับเกษตรกรรุ่นใหม่
  
• กำหนดนโยบายเพื่อแก้ไขปัญหาที่เกษตรกรหญิงประสบโดยเฉพาะเช่น ปัญหาภาระงานที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้และการขาดแคลนสวัสดิการต่างๆสำหรับเกษตรกรหญิง
  
• สร้างพื้นที่ให้กับเกษตรกรรายย่อยได้มีส่วนร่วมอย่างต่อเนื่องในการพัฒนาโยบายต่างๆเพื่อสนับสนุนการทำเกษตรแบบยั่งยืน
  
• การดำเนินการอย่างเร่งด่วนของ  ‘คู่มือกำกับดูแลความรับผิดชอบของการครอบครองของที่ดิน การประมง และป่าไม้ ภายใต้บริบทของความมั่นคงด้านอาหารแห่งชาติ’ (Voluntary Guidelines on the Responsible Governance of Tenure of Land, Fisheries and Forests in the Context of National Food Security: TGs) ซึ่งได้รับการรับรองจากคณะกรรมการความมั่นคงด้านอาหารโลกในเดือนพฤษภาคม ปี 2012

ซึ่งคู่มือฯดังกล่าวมีขึ้นเพื่อบรรลุเป้าหมายการสร้างความมั่นคงด้านอาหารสำหรับทุกคนและสนับสนุนให้การทำงานด้านสิทธิด้านอาหารภายใต้บริบทของความมั่นคงด้านอาหารแห่งชาติมีความคืบหน้า นอกจากคู่มือฯจะสนับสนุนการกำจัดความหิวโหยและความยากจนแล้ว แนวทางของคู่มือฯยังส่งเสริมการประกอบอาชีพที่ยั่งยืน ความมั่นคงทางสังคม การพัฒนาชนบท การปกป้องคุ้มครองสิ่งแวดล้อม ตลอดจนการพัฒนาเศรษฐกิจ

กลุ่มเกษตรกรที่เข้าร่วมงานครั้งนี้ยังได้หารือถึงความสำคัญของประชาคงอาเซียนและเรียกร้องให้:

• การประชุมระดับรัฐมนตรีด้านการเกษตรและทรัพยากรป่าไม้อาเซียนควรเปิดโอกาสให้เกษตรกรหญิงรายย่อยและเกษตรกรรุ่นใหม่ได้เข้าร่วม เพื่อหาวิธีการแก้ปัญหาด้านเกษตรกรรมยั่งยืนในระดับภูมิภาคร่วมกัน
  
• คณะกรรมการระหว่างรัฐบาลว่าด้วยสิทธิมนุษยชนอาเซียนควรหาวิธีทางออกในการส่งเสริมสิทธิเกษตรกรและประเด็นเรื่องงานที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ของผู้หญิงอย่างมีส่วนร่วม
  
• ส่งเสริมให้เกิดการแบ่งปันความรู้และประสบการณ์สำหรับเกษตรกรรายย่อย เพื่อส่งเสริมการเกษตรกรรมยั่งยืนในระดับภูมิภาค

by Chokdee Smithkittipol
Thailand team
Youth and Education Program Officer